23 marca 2023 roku w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację ustawy o cudzoziemcach. Wprowadzone zmiany mają na celu przede wszystkim dostosowanie polskiego prawa do dwóch rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), tj.:
- rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1860 z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich;
- rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1861 z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) w dziedzinie odpraw granicznych, zmiany konwencji wykonawczej do układu z Schengen oraz zmiany i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1987/2006.
Oba rozporządzenia są związane z Systemem Informacyjnym Schengen (SIS).
Pierwsze z nich dotyczy wymiany informacji w sprawie decyzji nakazujących powrót, wydanych obywatelom państw trzecich, którzy nielegalnie przebywają na terytorium Schengen, a także sprawnego monitorowania czy obywatele państw trzecich objęci decyzjami o powrocie faktycznie opuścili terytorium państw strefy Schengen.
Drugie rozporządzenie określa procedurę wprowadzania do SIS informacji o odmowie wjazdu i pobytu, która ma usprawnić konsultację między państwami strefy Schengen. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w których obywatel państwa trzeciego posiada ważny dokument pobytowy lub ważną wizę długoterminową, przyznane w jednym państwie strefy Schengen lub może je tam uzyskać, a inne państwo strefy Schengen zamierza dokonać lub już dokonało wpisu do SIS w sprawie odmowy wjazdu i pobytu. Efektem tych zmian ma być usprawnienie procedur dla osób uprawnionych do wjazdu oraz skuteczne uniemożliwienie wjazdu do strefy Schengen cudzoziemcom nieposiadającym wymaganych zezwoleń i dokumentów.
Ponadto, w ustawie o cudzoziemcach wprowadza się również istotne zmiany z perspektywy cudzoziemców chcących wyrobić w Polsce polski dokument podróży. Dotychczas dokument ten mógł zostać wydany małoletniemu cudzoziemcowi przebywającemu w Polsce bez opieki, cudzoziemcowi nieposiadającemu obywatelstwa oraz osobie posiadającej zaświadczenie o tym, że jest ofiarą handlu ludźmi.
Tymczasowa i uproszczona procedura ma dotyczyć obywateli państw określonych w rozporządzeniu Ministra właściwego do spraw wewnętrznych, które najprawdopodobniej będzie wskazywało między innymi obywateli Białorusi. Po wejściu w życie ustawy, konieczne będzie również:
- dochowanie terminu złożenia wniosku o wydanie dokumentu oraz
- posiadanie odpowiedniego zezwolenia na pobyt lub przebywanie w Polsce ze względów humanitarnych.
Pojawi się również istotne ułatwienie dla obywateli Ukrainy przebywających w Polsce na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. W związku z nowelizacją będą oni mogli pobrać elektroniczny dokument pobytowy Diia.pl również dla swoich dzieci.
Ustawa przeniesie także część kompetencji, które dotychczas posiadał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej, jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów i placówek Straży Granicznej. Zadania, które zostaną przeniesione, dotyczą przed wszystkim decyzji w zakresie terminu dobrowolnego wjazdu na terytorium Schengen, zakazu dobrowolnego wjazdu na terytorium Schengen czy zgód związanych z pobytem tolerowanym oraz pobytem ze względów humanitarnych. Przeniesienie tych kompetencji ma zdaniem ustawodawcy wpłynąć pozytywnie na dotychczasowe obłożenie urzędów do spraw cudzoziemców i rozpatrywanie przez nie innych spraw pobytowych.
Ustawa wejdzie w życie 6 kwietnia 2023 r. To jednak nie koniec zmian dotyczących procesów imigracyjnych na terytorium Polski. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano również projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców.
Zapraszamy do śledzenia naszego bloga, gdzie wkrótce pojawią się informacje o nadchodzących zmianach w zakresie legalizacji zatrudnienia cudzoziemców.
Justyna Helbing, Paralegal