W 2023 roku czekają nas liczne zmiany w prawie pracy. Będzie to z pewnością wymagający rok dla pracodawców, którzy muszą przygotować się na nowości związane z pracą zdalną, ochroną osób zgłaszających naruszenia (tzw. sygnalistów), czy implementacją unijnych dyrektyw w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. work-life balance).

W kwestii tych ostatnich, implementacja do polskiego porządku prawnego powinna nastąpić już w sierpniu 2022 r. Jednakże dopiero z początkiem 2023 r. rządowy projekt nowelizacji Kodeksu Pracy trafił do parlamentu.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najistotniejszych z projektowanych zmian w związku z implementacją ww. dyrektyw.

• Umowa na czas określony: Zdecydowanie najistotniejszą zmianą dla pracodawców będzie konieczność uzasadnienia wypowiedzenia umów zawartych na czas określony. Dotychczasowy obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia dotyczył tylko umów zawartych na czas nieokreślony.
• Umowa na okres próbny: Dopuszczalna długość umowy na okres próbny zostanie uzależniona od planowanego czasu trwania dalszej współpracy, czyli:
• • Przy planowanym zawarciu umowy na czas określony krótszy niż 6 miesięcy – miesięczna umowa na okres próbny;
  • Przy planowanym zawarciu umowy na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy, ale krótszy niż 12 miesięcy – 2-miesięczna umowa na okres próbny
  • W pozostałych przypadkach – 3-miesięczna umowa na okres próbny.
• Obowiązek informacyjny: Pracodawca będzie miał obowiązek przekazania pracownikowi, w postaci papierowej lub elektronicznej, informacji o warunkach zatrudnienia w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy (w tej chwili jest to 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę). Informacja dla pracownika zostanie rozszerzone o dane dotyczące:
  • przerw w pracy – warto przy tym zaznaczyć, że zwiększona zostanie również ilość przerw w pracy w zależności od dobowego czasu pracy:
    • o jedną co najmniej 15-minutową przerwę przy 9 godzinach pracy;
    • o dwie co najmniej 15-minutowe przerwy przy 16 godzinach pracy;
  • zasad dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych;
  • zasad dotyczących rozwiązania stosunku pracy;
  • prawa do szkoleń zapewnianych przez pracodawcę.
• Zmiana rodzaju pracy: Pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy będzie przysługiwało prawo złożenia do pracodawcy wniosku o zmianę rodzaju pracy, zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Wniosek będzie mógł być złożony tylko raz w ciągu roku kalendarzowego, a pracodawca będzie miał obowiązek sporządzić uzasadnienie, jeśli nie zdecyduje się na jego pozytywne rozpatrzenie.
• Zakaz ograniczenia dodatkowego zatrudnienia: Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy lub w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, chyba że strony zdecydują się na podpisanie umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy.
• Urlop rodzicielski: Rodzice będą mogli korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie. Dodatkowo zostanie on wydłużony z 32 tygodni do 41 tygodni w przypadku narodzin jednego dziecka lub 43 tygodniu przy narodzinach więcej niż jednego dziecka. Jeśli rodzice będą chcieli skorzystać z całości urlopu rodzicielskiego, to każde z nich będzie musiało wykorzystać co najmniej 9 tygodni tego urlopu, które nie będzie mogło zostać przeniesione na drugiego rodzica.
• Urlop ojcowski: Skrócony zostanie czas na wykorzystanie przez pracownika-ojca dwóch tygodni urlopu ojcowskiego. Zgodnie z planowanymi zmianami będzie to możliwe tylko do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy (zamiast obowiązujących w tej chwili 24 miesięcy).
• Urlop opiekuńczy: Pracownicy będą mogli skorzystać z 5 dni dodatkowego urlopu w celu sprawowania opieki nad członkiem rodziny (synem, córką, matką, ojcem oraz małżonkiem) lub osobą pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych przyczyn medycznych.
• Siła wyższa: Kolejną nowością będzie również urlop z powodu siły wyższej, związany z pilnymi sprawami rodzinnymi spowodowanymi chorobą lub wypadkiem. Przy konieczności natychmiastowej obecności pracownika, będzie on mógł skorzystać z dwóch dni lub 16 godzin wolnego, zachowując prawo do 50% wynagrodzenia.

Podkreślamy jednocześnie, że proces wdrażania powyższych zmian jest dopiero na początkowym etapie legislacyjnym – tzn. 12 stycznia 2023 r. projekt został skierowany do pierwszego czytania w Sejmie. Oznacza to, że powyższe może być jeszcze kilkukrotnie modyfikowane.

 

Justyna Helbing, Paralegal