Komisja Europejska ogłosiła decyzję o przedłużeniu ochrony tymczasowej dla obywateli Ukrainy uciekających przed wojną w swoim kraju. Wstępnie przyznana przez Unię Europejską ochrona tymczasowa miała obowiązywać do marca 2023 r., już teraz wiemy jednak, że kolejną graniczną datą będzie marzec 2024 r.
Obecnie ponad 4,2 mln obywateli Ukrainy korzysta z ochrony tymczasowej na terenie Unii. Przypomnijmy, że dzięki niej uciekający przed wojną, mają prawo do wjazdu na terytorium UE, prawo do pobytu, dostęp do rynku pracy i zakwaterowania, wsparcie medyczne, dostęp dzieci do edukacji czy prawo do otwarcia podstawowego rachunku bankowego.
Ponadto, w Polsce wciąż obowiązuje ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (tzw. Specustawa), która weszła w życie 13 marca 2022 r. i wprowadziła dodatkowe ułatwienia pobytowe dla obywateli Ukrainy. Na jej podstawie mogą oni przebywać w Polsce przez 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r., czyli do 24 sierpnia 2023 r.
Nie ma na ten moment informacji czy polski rząd w ślad za Unią, zdecyduje się na wydłużenie legalnego pobytu obywateli Ukrainy na podstawie Specustawy. W planach jest w tej chwili opublikowana 21 października 2022 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji, nowelizacja Specustawy, która zakłada kilka zmian.
Po pierwsze, jeżeli ostatni dzień okresu ważności wizy, karty pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca lub dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” obywatela Ukrainy, przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., to zostanie on przedłużony do dnia 24 sierpnia 2023 r., zamiast do dnia 31 grudnia 2021 r. Podobnie planowane jest dookreślenie przedłużenia daty pobytu dla obywateli Ukrainy przebywających w Polsce na podstawie wiz Schengen lub ruchu bezwizowego, który miałyby się skończyć po 24 lutego 2022 r. – pobyt na tej podstawie będzie uznany za legalny również do dnia 24 sierpnia 2023 r.
Kolejną ważną zmianą we wspomnianej nowelizacji jest uchylenie art. 38 Specustawy, co oznacza usunięcie możliwości wnioskowania przez obywateli Ukrainy o udzielenie jednorazowego zezwolenia na pobyt czasowy na okres 3 lat.
Warto zaznaczyć, że projekt nowelizacji zakłada również zmiany dla cudzoziemców w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 („ustawa covidowa”). W ciągu 30 dni od wejścia w życie nowelizacji, uchylone mają zostać artykuły odwołujące się do przedłużenia terminu składania wniosków pobytowych lub przedłużenia legalności pobytu cudzoziemców. Oznacza to, że jeśli ustawa wejdzie w życie, to udogodnienia wprowadzone ustawą covidową przestaną obowiązywać, a cudzoziemcy, którym upłynął termin ważności dokumentów pobytowych, będą mieli 30 dni na ponowną legalizację pobytu lub opuszczenie kraju.
Zwracamy uwagę, że jak na razie jest to jedynie projekt nowelizacji, który może ulec zmianie na dalszym etapie legislacyjnym.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem dotyczącym praw wynikających z ochrony tymczasowej (link) oraz zachęcamy do śledzenia naszego bloga, na którym na bieżąco będą pojawiały się informacje o kolejnych zmianach.
Justyna Helbing, Paralegal