7 lipca 2022 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się trzecia już wersja ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, wdrażająca unijną Dyrektywę o ochronie sygnalistów. Najnowszy projekt ustawy doprecyzowuje niektóre zagadnienia, jednak nie wprowadza wielu drastycznych modyfikacji, w odniesieniu do drugiego z projektów (z dnia 6 kwietnia 2022 r.). Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany.

Zgodnie z najnowszym projektem:

• Na pracodawcy będzie spoczywał ciężar udowodnienia, że ewentualne czynności, które podjął nie są działaniem odwetowym;
• Doprecyzowano od kogo osoba, która poniosła szkodę, w związku z nieprawidłowym zgłoszeniem lub ujawnieniem, będzie mogła domagać się odszkodowania – odpowiedzialność ta będzie spoczywała na zgłaszającym. Wskazano również szczegóły co do kwoty wspomnianego odszkodowania, które powinno być w wysokości co najmniej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, w odniesieniu do dnia, w którym dokonano zgłoszenia lub ujawnienia publicznego;
• Do katalogu obligatoryjnych elementów procedury zgłoszeń wewnętrznych dodano określenie systemu zachęt do korzystania z tej procedury. Z kolei jako fakultatywny element uzupełniono projekt o zawieracie informacji o zasadach bezpiecznego i niepozostawiającego śladów dokonania zgłoszenia w systemie informatycznym;
• Wydłużono termin na organizację bezpośredniego spotkania ze zgłaszającym z 7 dni do 14 dni;
• Doprecyzowano, że obowiązek zachowania tajemnicy dotyczącej zgłoszenia oraz podjętych w związku z nim działań następczych trwa także po ustaniu stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, w ramach którego osoby upoważnione wykonywały czynności związane ze zgłoszeniem;
• Uzupełniono katalog danych znajdujących się w rejestrze zgłoszeń wewnętrznych o dane osobowe zgłaszającego oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie, a także adres do kontaktu zgłaszającego;
• Wykreślono z przepisów karnych usiłowanie utrudnienia zgłoszenia – zgodnie z nowym projektem, jedynie utrudnienie dokonania zgłoszenia ma podlegać grzywnie albo karze ograniczenia wolności;
• Orzekanie w sprawie o nieustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych lub ustanowienie procedury naruszającej przepisy ustawy ma odbywać się zgodnie z Kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia;
• Wydłużono czas na wprowadzenie procedury zgłoszeń wewnętrznych dla podmiotów prywatnych zatrudniających powyżej 250 osób, z jednego miesiąca do dwóch od dnia wejścia w życie ustawy, czyli w praktyce (wliczając dwumiesięczne vacatio legis) będą one miały na to 4 miesiące.

Kolejny projekt ustawy nie rozwiewa niestety wszystkich wątpliwości zgłaszanych na etapie opiniowania i konsultacji. Cały czas brak uregulowania kwestii dotyczących wspólnych polityk procedury zgłoszeń wewnętrznych w obrębie grupy kapitałowej, czy wskazania kto konkretnie może być uznany za osobę powiązaną ze zgłaszającym lub pomagającą mu w dokonaniu zgłoszenia, które są objęte specjalną ochroną przed działaniami odwetowymi.

W dodatku, pomimo publikacji kolejnego projektu, wciąż nie ma informacji, kiedy zostanie on przekazany do Sejmu ani jak sprawnie przebiegnie proces legislacyjny. Najprawdopodobniej możemy spodziewać się, że ustawa wejdzie w życie pod koniec roku kalendarzowego. Stale monitorujemy trwające prace i na bieżąco będziemy informować o wprowadzanych zmianach.

 

Justyna Helbing, Paralegal