W dniu dzisiejszym mija 90 dzień od wybuchu wojny w Ukrainie. Upływ 90 dni oznacza jednocześnie utratę uprawień cudzoziemca wynikających z zasad ruchu bezwizowego, co ma znaczny wpływ na możliwości poruszania się po strefie Schengen i jak się okazuje dotyczy również obywateli Ukrainy.
Specustawa pomocowa z pewnością przyczyniła się do usprawnienia zasad pobytu i zatrudnienia obywateli Ukrainy w Polsce. Jednak pomimo wprowadzenia już dwóch nowelizacji, niektóre kwestie są w dalszym ciągu niewystarczająco sprecyzowane, a liczba pytań wciąż rośnie. Jednym z takich zagadnień jest możliwość podróży obywateli Ukrainy poza Polskę.
Podróż na podstawie ruchu bezwizowego
Obywatele Ukrainy, posiadający paszport biometryczny, korzystają z ruchu bezwizowego, czyli możliwości przekraczania granic państw, na podstawie paszportu, bez konieczności posiadania wizy lub zezwolenia na pobyt. Uprawnienia te obowiązują przez 90 dni w każdym 180-dniowym okresie. Warto zaznaczyć, że przekroczenie granic krajów objętych ruchem bezwizowym nie powoduje, że 90 dniowy okres zaczynamy naliczać od początku, płynie on cały czas od momentu pierwszego przekroczenia granicy z państwem objętym ruchem bezwizowym, aż do powrotu obywatela Ukrainy do swojego kraju. Przykładowo, jeśli obywatel Ukrainy wjechał do Czech, a po 4 dniach przybył na terytorium Polski, na którym spędził kolejne 5 dni, to wykorzystał już 9 dni ze swojego okresu bezwizowego. Powyżej opisana ogólna zasada nie została zmodyfikowana przez specustawę.
Mija 90 dni i co dalej?
Zgodnie ze specustawą, pobyt obywatela Ukrainy uznaje się, co do zasady, za legalny przez okres 18 miesięcy począwszy od 24 lutego 2022 r. Należy jednak pamiętać, że powyższe dotyczy tylko pobytu w Polsce i nie obejmuje możliwości przekraczania granicy Polski, nawet do innych krajów objętych ruchem bezwizowym. Dlatego też obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce został zalegalizowany na podstawie specustawy, może wyjechać za granicę tylko w ciągu 90 dni od pierwszego przekroczenia granicy państwa objętego ruchem bezwizowym. W przeciwnym razie, powrót do Polski może okazać się niemożliwy.
Wyjazd z Polski na ponad miesiąc a ruch bezwizowy
Zgodnie ze specustawą, wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Polski na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnień pobytowych. Oznacza to, że w sytuacji, gdy obywatel Ukrainy przebywa w Polsce na podstawie specustawy, a następnie decyduje się na wyjazd z Polski na okres dłuższy niż jeden miesiąc, po czym wraca do Polski, to nie ma on już prawa do pobytu w Polsce przez 18 miesięcy liczonych od 24 lutego 2022 r. Podkreślić należy, że przepis specustawy dotyczący wyjazdu na ponad 1 miesiąc jest niezależny od 90 dniowej zasady ruchu bezwizowego. Innymi słowy, przepis ten nie legalizuje wyjazdów zagranicznych po upływie 90 dnia, a jedynie wskazuje, że jeżeli dana osoba może legalnie wyjeżdżać (przykładowo w ciągu ww. 90 dni) to wyjazd taki nie może być dłuższy niż 1 miesiąc, by zachować prawa wynikające ze specustawy.
Podsumowanie
Powyższa luka w przepisach może okazać się szczególnie uciążliwa dla pracodawców, którzy będą chcieli wysyłać swoich pracowników na zagraniczne podróże służbowe.
Niestety na ten moment nie są zapowiedziane żadne zmiany w prawie, które miałyby rozwiać powyższe wątpliwości lub chociażby oficjalne zinterpretować kwestie odnoszące się do możliwości podróżowania obywateli Ukrainy.
Jedynym rozwiązaniem wydaje się zawnioskowanie o wizę. W ostatnim czasie do ustawy o cudzoziemcach zostało wprowadzone rozwiązanie przewidujące możliwość złożenia wniosku o polską wizę krajową w Polsce do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a nie tylko w polskich konsulatach znajdujących się poza granicami Polski.
Niestety, aby faktycznie uruchomić możliwość wnioskowania o wizę krajową w Polsce, musi zostać wydane rozporządzenie przez Ministra Spraw Zagranicznych. W tej chwili nie są znane żadne szczegóły dotyczące tej procedury, ani nawet wskazanie, obywateli jakich państw będzie ono dotyczyć.
Emilia Kalecka, associate
Justyna Helbing, intern