Dnia 12 kwietnia, na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się druga wersja ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, wdrażająca unijną Dyrektywę o ochronie sygnalistów. W projekcie uwzględniono niektóre z zastrzeżeń zgłaszanych w trakcie konsultacji społecznych. Projekt oprócz uporządkowania dotychczas przedstawionych rozwiązań, wprowadza również kilka nowości. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich.

Zgodnie z najnowszym projektem:

• Rozszerzono listę podmiotów zobowiązanych do wdrożenia wewnętrznej procedury. Wcześniejsza wersja projektu odnosiła się do „pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników”, teraz jest mowa o „podmiotach prawnych, na rzecz których pracę wykonuje co najmniej 50 osób”. Zatem wydaje się, że ustalając limit osób, należy również uwzględnić osoby wykonywujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.
• Do listy osób zgłaszających lub ujawniających publicznie informacje o naruszeniu prawa dodano m.in. o pracowników tymczasowych.
• Rozszerzono katalog działań odwetowych, m.in. o mobbing i dyskryminację. Ponadto, projekt przewiduje, że za działania odwetowe wobec osób zgłaszających naruszenia mogą być uznane nawet próby czy groźby zastosowania takich działań.
• Kwota odszkodowania, którego może dochodzić osoba, która poniosła szkodę na skutek świadomego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji przez zgłaszającego, wzrosła z kwoty nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę do kwoty w wysokości co najmniej przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w dniu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego.
• Konsultacje z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz podmiotu prawnego mają trwać nie krócej niż 7 dni i nie dłużej niż 14 dni od dnia przedstawienia przez podmiot prawny projektu procedury wewnętrznej.
• Czyny zabronione wskazane w ustawie pozostają bez zmian, jednak złagodzono sankcje. Wcześniej niewdrożenie procedury zagrożone było karą do 3 lat pozbawienia wolności, aktualnie przewidziano za to karę grzywny.
• Wskazano, że sposoby przekazywania zgłoszeń obejmują przynajmniej możliwość dokonywania zgłoszeń ustnie, w postaci papierowej lub elektronicznej. Sprecyzowano, że zgłoszenia ustne mogą być dokonane za pomocą nagrywanej lub nienagrywanej linii telefonicznej lub innego systemu komunikacji głosowej, a także poprzez bezpośrednie spotkanie. Określono także formę dokumentowania takich zgłoszeń.
• Okres przechowywania danych w rejestrze został skrócony z 5 lat liczonych od dnia przyjęcia zgłoszenia, do 12 miesięcy liczonych od dnia zakończenia działań następczych.
• Co istotne, wydłużono vacatio legis z 14 dni do 2 miesięcy, przy czym:
  • podmioty prywatne, zatrudniające od 50 do 249 osób będą miały czas na ustanowienie procedury wewnętrznej przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych do 17 grudnia 2023 r.
  • podmioty prywatne zatrudniające powyżej 250 osób, będą miały czas na wypełnienie tego obowiązku w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy, czyli w praktyce będą miały na to 3 miesiące.

Kolejny projekt, podobnie jak poprzedni wzbudza szereg wątpliwości. Wciąż nie ma pewności co do sposobu ustalania liczby osób zatrudnionych, od których zależy obowiązek ustalenia wewnętrznej procedury zgłoszeń. Niemniej jednak, z pewnością na korzyść należy ocenić wydłużone vacatio legis, które przy wciąż zmieniających się założeniach pozwoli pracodawcom w terminie wdrożyć odpowiednie procedury.

Biorąc pod uwagę skalę zmian wprowadzonych w nowym projekcie, ciężko stwierdzić w jakim finalnym kształcie projektowane przepisy wejdą w życie. Na chwilę obecną, nie wiadomo również, kiedy projekt zostanie przekazany do parlamentu. Stale monitorujemy trwające prace i na bieżąco będziemy informować o wprowadzanych zmianach.

 

Michał Synowiec, Counsel 

Agnieszka Tarasiuk, Paralegal