W 2022 roku czeka nas nowelizacja Kodeksu Pracy za sprawą unijnej dyrektywy 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Głównym założeniem dyrektywy jest osiągniecie równości kobiet i mężczyzn zarówno na rynku pracy, jak i w dzieleniu się obowiązkami opiekuńczymi, a także wspieranie idei „work-life balance”.

Pierwszą istotną zmianą są zasady związane z urlopem rodzicielskim. Każdemu z rodziców, do ukończenia przez dziecko 8 roku życia, mają przysługiwać 4 miesiące urlopu rodzicielskiego, w tym 2 miesiące urlopu płatnego, które nie mogą być przeniesione na innego rodzica. Obecnie rodzice mogą zadecydować wspólnie o wykorzystaniu całego urlopu rodzicielskiego tylko przez matkę dziecka.

Nowelizacji doczekają się także przepisy dotyczące urlopu opiekuńczego. Dyrektywa przewiduje przyznanie każdemu pracownikowi 5 dni wolnych w ciągu roku, w związku z koniecznością zapewnienia osobistej opieki. Jest to ponad dwukrotne zwiększenie możliwości wykorzystania urlopu opiekuńczego, ponieważ obecnie pracownikowi przysługują tylko 2 takie dni w roku kalendarzowym. Co istotne, wspominane wyżej urlopy mają być płatne, a państwa członkowskie powinny ustalić wysokość należnego za nie wynagrodzenia lub świadczenia.

Nowością będzie również wprowadzenie elastycznej organizacji pracy, o którą będą mogli zawnioskować rodzice i opiekunowie dzieci do 8 roku życia. Wniosek pracownika będzie mógł dotyczyć uelastycznienia harmonogramu pracy, ograniczenia godzin pracy lub wykonywania pracy w formie zdalnej. Pracodawca nie będzie miał jednak obowiązku jego uwzględnienia. Z kolei pracownik będzie miał także możliwość wystąpić z wnioskiem o powrót do poprzedniej organizacji czasu pracy przed końcem uzgodnionego okresu.

Ostatnią z nadchodzących zmian jest zapewnienie każdemu pracownikowi prawa do czasu wolnego od pracy w związku z nagłym zdarzeniem, np. pilną sprawą rodzinną spowodowaną chorobą lub wypadkiem.

Podsumowując, dyrektywa unijna z pewnością przyznaje nowe uprawnienia przede wszystkim ojcom, a także ułatwia opiekunom godzenie życia zawodowego z rodzinnym. Postanowienia dyrektywy wiążą się z obowiązkiem wprowadzenia istotnych zmian do polskich przepisów. Czas na implementację państwa członkowskie mają do 2 sierpnia 2022 r. Powstał już projekt polskiej ustawy implementujący dyrektywę, wedle informacji ze strony Sejmu z 29 listopada 2021 r., skierowano go do pierwszego czytania.

 

Justyna Helbing, Intern